प्रत्येक संवेदनशील नागरीकासाठी वेदनादायी पोस्ट:
बोर्डाच्या
प्रॅक्टिकल परीक्षांना " पाकिटांची " लागण
शिक्षणाचे बाजारीकरण झाले
आहे असे अनेकदा म्हटले जाते परंतू प्रत्यक्षात हि लागण इतकी हादरा देणारी
असेन असे कधीच वाटले नव्हते . भविष्यातील प्रवेशासाठी १०वीचे मार्क्स
महत्वाचे असतात आणि त्यामुळे एका -एका मार्कांसाठी स्पर्धा असते . अर्थातच
स्पर्धा असणे कधीही चांगले परंतू कुठल्याही स्पर्धेसाठी सर्वाधिक महत्वाचे
असणारा नियम म्हणजे ती स्पर्धा % निकोप % असायला हवी . त्याच बरोबर स्पर्धे
बरोबर असणारा धोका म्हणजे " % *फिक्सिंग* %" . हे अनेकवेळा सिद्ध झालेले
आहे . असेच प्रकार १०वीच्या अंतर्गत परीक्षांमध्ये होत असल्याचे अनेक
शिक्षक खाजगीत सांगतात .
अनेक शाळांमध्ये विज्ञान
प्रात्यक्षिकासाठी येणाऱ्या बहिस्थ (EXTERNAL EXAMINER ) पर्येवेक्षकाला
प्रत्येक विद्यार्थ्यांकडून ठरावीक रक्कम गोळा करून ' पाकीट ' रूपाने
दक्षिणा दिली जाते आहे . त्या बदल्यात त्या पर्यवेक्षकाने गुणांची खिरापत
वाटायची असते . केवळ सह्यांचे अधिकार बजवण्यासाठी त्या पर्यवेक्षकाची हजेरी
असते .
प्रात्यक्षिक परीक्षांचे पेपर हे थेट वर्गात लिहून घेतले जातात .
नवी मुंबईतील अनेक शाळांमध्ये हे प्रकार सर्रासपणे होत आहेत असे अनेक
शिक्षक खाजगीत सांगतात . अन्य विषयांच्या इंटर्नल परीक्षेसाठी बाह्य
परीक्षकच येत नसल्यामुळे सगळ्याच मुलांना पैकीच्या पैकी मार्क देता येत
नाहीत म्हणून एखादा -दुसरा मार्क कमी केला जातो ( शेवटी जनाची नाही तरी
मनाची आहे म्हणून ... )
मुख्य प्रश्न केवळ विद्यार्थ्यांना
वाटल्या जाणाऱ्या गुणांच्या खिरापती पुरता मर्यादीत नसून " *या शिक्षणातून
" आपण देशासाठी कुठल्या प्रकारचे नागरीक (बी ) घडवत आहोत याचा आहे .
शिक्षणातून दिले जाणारे " *मूल्य शिक्षण* " अशा प्रकारचे असेल तर देश कधीच
भ्रष्टाचार मुक्त होऊ शकणार नाही . देशातील प्रत्येक नागरीक
भ्रष्टाचाराच्या विरोधात दंड थोपटून बोलत असला तरी देशातील भ्रष्टाचार आकाश
-पातळ गाठत आहे , त्या मागचे प्रमुख कारण म्हणजे आपली शिक्षण व्यवस्था तर
नाही ना ?पाकीट संस्कृतीची बीजारोपण तर अशा परीक्षांतून केले जात नाही ना
? असे प्रश्न विचारल्यास वावगे ठरणार नाही .
ज्या
शिक्षणातून समाज घडवण्याचे अपेक्षीत आहे त्याच शिक्षणातून समाज (बी
)घडवण्याचे काम व्हावे हा संपूर्ण शिक्षण व्यवस्थेचा पराभवच म्हणावा लागेल .
यातून जाणवणारा दुसरा धोका म्हणजे " *गुणवत्तेच्या कृत्रिम फुगवट्यामुळे
ज्या शिक्षणातून विद्यार्थी -पालकांना %दिशा% मिळणे अपेक्षीत आहे त्याच
शिक्षणातून दस्तुरखुद्द पालकांची आणि विद्यार्थ्यांची %दिशाभूल% होते आहे
.
शिक्षण विभागाने हे करावे :
- १) समाजाची दिशाभूल करणारी अंतर्गत गुणदान पद्धत (INTERNAL ASSESSMENT ) पुढील वर्षीपासूनपूर्णतः बंद करावी .
- २)मार्कशीट वर अंतर्गत आणि बाह्य गुण स्वतंत्रपणे नमूद करावेत .
- ३) बोर्डाने या विषयावर शिक्षण तज्ज्ञांची खास बैठक बोलावून यावर उपाययोजना योजावेत .
हि पोस्ट वेदनादायी असली तरी ते आजच्या शिक्षण
व्यवस्थेचे कटू वास्तव आहे . शिक्षणाला जडलेल्या अशा कॅन्सरपासून शिक्षण
मुक्ती व्हावी असे आपल्यास वाटत असल्यास नक्की हि पोस्ट शेअर करून आपला
आवाज संबंधीत यंत्रणे पर्यत पोचण्यास मदत करा
सुधीर दाणी
कोणत्याही टिप्पण्‍या नाहीत:
टिप्पणी पोस्ट करा